Nowa Biblioteka
2014, nr 2(15)
ABSTRAKTY
Kamil Bielas: „W księdze siła” – Rzecz o średniowiecznych kopiarzach
Badania nad średniowiecznymi kopiarzami od kilkudziesięcioleci znacząco straciły na intensywności. Autor przedstawił podstawowe informacje dotyczące tego rodzaju formy kancelaryjnej. W wyniku przeprowadzonych badań starał się pogodzić teorie właściwe dla lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku z najnowszymi osiągnięciami w tej dziedzinie.Swoje dociekania oparł głównie na wynikach badań najznamienitszych polskich naukowców. Ich dokonania naukowe zestawił z osiągnięciami badaczy zagranicznych. Udowodnił, jak wielki wpływ na średniowieczne oraz nowożytne społeczeństwa miał ten rodzaj ksiąg. Autor przytoczył przykłady będące dowodem na pogodzenie w jednej księdze funkcji kulturowo twórczych i typowo prawnych. Podczas badań zwrócono uwagę nie tylko na same księgi, ale również na ich autorów. Przeprowadzone badania pozwoliły na przybliżenie procesu spisywania kopiariuszy w średniowiecznych skryptoriach.
Małgorzata Piecuch: O poczytności Wzywania do pokuty Piotra Skargi
W artykule przedstawiono w zarysie wydawnicze losy Wzywania do pokuty Piotra Skargi od XVII do XXI w. Szczególną uwagę zwrócono na grono odbiorców tego utworu. Kluczowym zagadnieniem uczyniono sposoby zareklamowania dzieła. Zbadano m.in. zmiany w obrębie tytulatury traktatu, wybrane przedmowy do jego wydań oraz inseraty zamieszczane w różnego typu czasopismach. Całości dopełniły informacje na temat tego, w jaki sposób przemiany społeczno-polityczne wpłynęły na kształtowanie się poczytności utworu królewskiego kaznodziei.
Iwona Rak: O czytelnikach postylli Jakuba Wujka (XVI-XIX w.)
W rozprawie skoncentrowano się na zaprezentowaniu potencjalnych adresatów dwóch staropolskich zbiorów kazań Jakuba Wujka, to jest Postylli katolickiej „większej” oraz jej „skróconej” wersji zwanej Postyllą mniejszą. Charakterystyki publiczności czytelniczej dokonano na podstawie wybranych elementów literackiej obudowy ksiąg homiletycznych. Wśród omówionych składników ramy utworu znalazły się następujące elementy delimitacji zewnętrznej dzieła: formuły tytułowe, prefacje, listy dedykacyjne. Całość rozważań dopełniły spostrzeżenia na temat kręgu odbiorców dziewiętnastowiecznych reedycji postylli Jakuba Wujka.
Dorota Sochocka-Olszok: Muchomor, Lis i Żyd – jak Trzecia Rzesza wykorzystywała książki dla najmłodszych do budowania postaw rasistowskich u dzieci
W artykule omówiono działania Trzeciej Rzeszy, w których wykorzystywano książki dla najmłodszych w celu budowania postaw rasistowskich u dzieci. Wyróżniono trzy kategorie treści publikowanych w książeczkach dla dzieci: cechy fizyczne, przekonania religijne, wartości moralne. Następnie na przykładach zaprezentowano, jak manipulowano obrazem społeczności żydowskiej w oczach najmłodszych.
Ewelina Palian-Kobiela: Miłośnicy książki w wybranych powieściach współczesnych
Celem artykułu jest analiza i interpretacja motywu miłośników książki pojawiającego się w wybranych powieściach współczesnych. Główne metody badawcze użyte w artykule to metoda porównawcza oraz metoda egzemplifikacyjna. Techniką badawczą jest natomiast technika krytycznej analizy tekstu. Wyodrębnienie w powieściach bibliomanów, antykwariuszy i bibliotekarzy pozwoliło ukazać różnice w ich cechach charakteru, wiedzy, wykształceniu, zaangażowaniu, wyglądzie fizycznym oraz przywiązaniu do książki. Artykuł sygnalizuje możliwości badawcze kryjące się w powieściach współczesnych, które są przydatne dla wzbogacenia wiedzy o książce.
Sylwia Żłobińska: Współczesny stan czytelnictwa w Polsce. Analiza raportów Biblioteki Narodowej
Celem artykułu jest ukazanie obecnego poziomu czytelnictwa Polaków. Omówiono dwa zagadnienia: częstotliwość lektury oraz czynniki społeczno-demograficzne warunkujące czytelnictwo. Artykuł opracowano na podstawie statystyk opublikowanych przez Pracownię Badań Czytelnictwa Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej.
Dagmara Podczasiak: Akcje promujące czytelnictwo w Polsce po 2000 roku. Charakterystyka wybranych inicjatyw
W artykule opisano krótką historię rozwoju akcji promujących czytelnictwo w Polsce po 2000 r. Zaprezentowano podział omawianych akcji ze względu na zasięg terytorialny oraz ich charakter i cele. Szczegółowo przedstawiono wybrane formy promocji reprezentatywne dla poszczególnych grup: ogólnopolskie, regionalne, lokalne, jak również komercyjne i niekomercyjne. Analizie poddano rezultaty prowadzonych akcji oraz ich wpływ na poziom czytelnictwa Polaków. Postawiono pytanie o rzeczywiste intencje organizatorów imprez promujących czytelnictwo, zwłaszcza akcji o charakterze komercyjnym.
Agnieszka Maroń: A może konkurs? Nienowy sposób promocji czytelnictwa w nowym wydaniu
Konkursy czytelnicze są jedną z podstawowych form pracy z czytelnikiem w bibliotekach dziecięcych. Wykorzystywane są jako narzędzie służące jednocześnie aktywizacji czytelników oraz promocji czytelnictwa i literatury. W latach 50. i 60. konkursy organizowano na skalę masową, ale nie zawsze cieszyły się one zainteresowaniem czytelników i bibliotekarzy. Obecnie konkursy są formą nadal chętnie wykorzystywaną w pracy z dziećmi i – jak pokazuje opisana w artykule inicjatywa „Wielka Liga Czytelników” – dzięki współpracy różnych środowisk, mają szansę wywrzeć realny wpływ na promocję czytelnictwa wśród najmłodszych.
Sylwia Borowik: Nieczytające dziecko – jak temu zapobiec?
Celem artykułu jest pokazanie, jak trudno współczesnym dzieciom, wychowanym od najmłodszych lat w kulturze obrazkowej, zwrócić się w stronę kultury słowa. Autorka prezentuje trzy typy książek – kamishibaie, picutre booki i kreatywniki, które wykorzystując zabawę, ilustrację i opowieść, kierują małego czytelnika ku lekturze. Prowadząc zajęcia warsztatowe w oparciu o teksty literackie, zauważono, że doskonałe efekty osiągane są dzięki technice kamishibai, która wprowadza dzieci w świat słowa i wyobraźni. Nie da się bowiem zachęcić do lektury osób nieprzyzwyczajonych do słuchania dłuższej partii tekstu (więcej niż dziesięć minut). Czytanie trzeba natomiast „odbrązowić”, przekonać dzieci, że książki kojarzone z przymusem lekturowym mogą bawić, pobudzać do kreatywności. Iwona Chmielewska, Herve Tullet czy Marion Deuchars łamią stereotypy narosłe wokół książki i udowadniają, że czytanie, słuchanie, tworzenie jest równie interesujące, jak oglądanie telewizji czy granie na komputerze.
Maria Bisztyga, Irena Śliwa: Nowe oblicza czytelni. Formy oddziaływania na czytelnika podjęte przez Czytelnię Centralną MBP Tychy w latach 2009-2013
Celem artykułu jest prezentacja różnych form pracy z czytelnikiem oraz sposobów upowszechniania kultury w środowisku lokalnym, jakie podjęła Czytelnia Centralna Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tychach w latach 2009-2013. W dobie postępującego spadku czytelnictwa biblioteki, a zwłaszcza czytelnie, mają wiele do zaproponowania użytkownikom w zakresie oferty kulturalnej, obejmującej m.in.: spotkania autorskie, prelekcje na ważne tematy, warsztaty i kursy pozwalające zdobywać nowe umiejętności, działalność wystawienniczą, własne wydawnictwa informacyjne oraz wiele innych. W przypadku Czytelni Centralnej MBP Tychy są to następujące formy oddziaływania na odbiorcę: działalność wystawiennicza: organizacja wystaw i wernisaży lokalnych artystów; organizacja cyklu wykładów medycznych pod tytułem „Do biblioteki po zdrowie”; spotkania autorskie i prelekcje znanych postaci ze świata literatury i sztuki; odczyty dotyczące ważnych społecznie tematów, np. bezpieczeństwo w sieci; działania na rzecz grupy osób w wieku 60+ w ramach projektu „Biblioteka Aktywnego Seniora”; wydawanie w MBP Tychy biuletynów nowości oraz biuletynów dziedzinowych.
Agnieszka Paszek: Dokąd zmierza młody czytelnik?
W artykule przedstawiono definicje pojęć: czytanie oraz młody czytelnik. Poruszono również problematykę miejsc, w których młody czytelnik może poszukiwać informacji. Te miejsca to sieć i biblioteka. Jako przykłady podano blogi, wortale oraz biblioteki w Polsce i na świecie.
Ewa Olszowy: Strona WWW jako element systemu informacji o usługach dla czytelników na przykładzie Biblioteki Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
W artykule przedstawiono znaczenie strony internetowej w przekazywaniu informacji o ofercie usługowej biblioteki wydziałowej na przykładzie Biblioteki Teologicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Ukazano zakres informacji potrzebnych czytelnikom, a umieszczanych na stronach WWW bibliotek. Zaprezentowano też formy komunikacji elektronicznej służącej nawiązaniu i utrzymaniu kontaktu z użytkownikami.
New Library
2014, no. 2(15)
ABSTRACTS
Kamil Bielas: „Force of the Book” – A Thing of Mediaeval Copyists
Research on medieval copyists has significantly lost in intensity for a couple of decades. The author presents basic information on this type of registry and seeks to reconcile the theories relevant to the seventies of the last century with the latest developments in the field. The inquiry is based mainly on the results of the most prominent Polish scientists and whose achievements are compared with these of foreign researchers. The author proves that this kind of books had a great influence on medieval and modern society. He cites some examples of reconciliation of culture forming functions and typically legal ones in one book. In the study the attention was drawn not only to the books themselves, but also to their authors. The research allowed explaining the process of making cartularies in medieval scriptoria.
Małgorzata Piecuch: About the Reading Popularity of Calling for Penance by Piotr Skarga
The article outlines the history of publishing “Calling for Penance” by Piotr Skarga from the seventeenth to the twenty-first century. Particular attention was paid to the audience of this work. The key issue are the ways of advertising the work. Changes in the titles, selected prefaces and inserts published in various journals were examined. The article is completed with the information on how the social and political changes influenced the formation of the reading popularity of the royal preacher.
Iwona Rak: Readers of Postylla by Jakub Wujek (XVI-XIX)
The paper focuses on presenting the potential recipients of two old Polish collections of sermons by Jakub Wujek: Postylla catholica and its abridged version called Lesser Postilla. The readership audience was characterized based on selected elements of literary framework of homiletic books. Among the components of the framework discussed in the paper are the following elements of the outer delimitation of the work: titles, prefaces, dedicatory letters. Insights into nineteenth-century audiences of the reissue of postylla complement the paper.
Dorota Sochocka-Olszok: Toadstool, Fox and Jew – How the Third Reich Used Books for the Youngest Readers to Build Racist Attitudes in Children
The article discusses the operation of the Third Reich, which used books for the youngest readers to build racist attitudes in children. Three categories of content published in booklets for children are distinguished: physical characteristics, religious beliefs, moral values. The examples present how Nazi Germans manipulated the image of the Jewish community for the children to have false opinions about the Jews.
Ewelina Palian-Kobiela: Book Lovers in Selected Contemporary Novels
Bibliomaniacs, second-hand booksellers and librarians as fans of the book. This article aims to analyse and interpret the theme of book lovers appearing in selected contemporary novels. The main research methods used in this article are the comparative method and the method of exemplification,and the research technique is a critical analysis of the text. The identification of bibliomaniacs, antique book dealers and librarians allows showing differences in their character traits, knowledge, education,commitment, physical appearance and attachment to the book. The article indicates research opportunities hidden in contemporary novels that are useful to enrich the knowledge of the book.
Sylwia Żłobońska: Contemporary State of Reading in Poland. Analysis of the Reports Issued by the National Library
The aim of the paper is to show the current level of reading among Polish people. Two issues have been discussed: the frequency of reading and socio-demographic factors conditioning reading. The paper is based on the statistics published by the Laboratory of Reading Research at the National Library Institute of the Book and Reading
Dagmara Podczasiak: Reading Promotion Campaigns in Poland after the Year 2000. Description of Selected Initiatives
The article describes a brief history of the development of activities promoting reading in Poland after 1989. The division of the activities in terms of the territorial scope was presented as well as their nature and goals. Forms of promotion representative for each group – nationwide, regional, local, as well as commercial and non-commercial – are described in detail. The results of actions carried out and their impact on the level of readership among Polish people were analyzed. The question about the real intentions of the organizers of events to promote reading, especially commercial initiatives, is posed.
Agnieszka Maroń: What About a Contest? An Old Way of Reading Promotion in a New Form
Reading contests are one of the basic forms of work with the reader in children’s libraries. They are used as a tool for both the activation of readers and the promotion of reading and literature. In the 1950s and 1960s competitions were organized on a massive scale, but the readers and librarians didn’t always enjoy them. Currently contests are eagerly run in work with children and – as shows the “Great League of Readers” initiative described in the article – the contests have a chance to have a real impact on the promotion of reading among children thanks to the cooperation of different backgrounds.
Sylwia Borowik: Child that Doesn’t Read – How to Prevent It?
The aim of the paper is to show how difficult it is today for children, brought up from an early age in pictorial culture, to turn to word culture. The author presents three types of books: Kamishibai, picture books and creativity books. They all use fun, illustration and storytelling to encourage young readers to read. The author has run workshops based on literary texts and has noted that excellent results are achieved through Kamishibai that introduces children to the world of words and imagination. You can not encourage people who are not used to listening to longer texts (more than ten minutes) to read. Reading needs to be „debunked”. You should convince people that books associated with boring set books can entertain and stimulate creativity. Iwona Chmielewska, Herve Tullet and Marion Deuchars break stereotypes about books and prove that reading, listening and creating is as interesting as watching TV or playing on the computer.
Maria Bisztyga, Irena Śliwa: New Faces of the Reading Room. Forms of Impact on the Readers Introduced by the Central Reading Room of the Municipal Public Library in Tychy in the Years 2009-2013
The aim of the paper is to present various forms of work with the reader and ways to promote culture in the local community, taken by the Central Reading Room of the Municipal Public Library in Tychy in 2009-2013. In the era of progressive decline in reading, libraries and particularly reading rooms, have much to offer their users in terms of cultural offerings, including meetings with authors, lectures on important topics, workshops and courses in new skills, business exhibitions, custom information publishing and a lot more. The Central Reading Room of the Tychy MBP is taking the following forms of impact on the recipient: exhibition activities – organizing exhibitions and previews of local artists; organizing a medical lecture series entitled “To the library for health”; meetings with authors; lectures of famous writers and artists; lectures on important social issues, such as network security; activities for people aged 60+ within the “Active Senior Library” project; issuing newsletters.
Agnieszka Paszek: Where Is the Young Reader Going?
The article presents the definitions of the terms: reading and young reader. The issue of the places where the young reader can look for information has also been raised. These places are the web and the library. Blogs, web portals and libraries in Poland and abroad are given as an example.
Ewa Olszowy:Website as a Part of the Information System Providing Services to Readers. A case study of the Theological Library of the University of Silesia in Katowice
The article presents the significance of the website providing information about the services offered at the Theological Library of the University of Silesia in Katowice. It shows the extent of information the users need, and which is placed on the library website. It also presents forms of electronic communication with the users of the library.