Abstrakty – Nowa Biblioteka 2010, nr 1

W artykule zaprezentowano nową generację katalogów bibliotecznych i ich możliwości. Po wprowadzeniu, obejmującym krótką historię katalogów bibliotecznych, następuje przegląd programów komercyjnych i typu open source umożliwiających nową prezentację zawartości katalogów OPAC. W podsumowaniu wypunktowano charakterystyczne cechy, które powinien posiadać współczesny katalog OPAC.

W ostatnich czasach pojawiło się wiele nowych dyscyplin naukowych, jedną z najnowszych jest infonomika, którą, na grunt nauki polskiej próbują wprowadzić, Janusz Czekaj, Marek Ćwiklicki i Hubert Obora. Przybliżenie tej problematyki naukowej i jej obszaru zainteresowań oraz skonfrontowanie ich z obszarami badawczymi informacji naukowej i ekonomiki informacji, pozwolą zastanowić się, czy rzeczywiście można mówić w tym przypadku o tworzeniu się nowej dyscypliny naukowej, różniącej się od tych, które już znamy, czy raczej jest ona ich wspólnym odłamem, łączącym w sobie pewien zakres każdej z nich.

Umiejętność selekcji informacji wpisuje się w zespół kompetencji informacyjnych, niezbędnych do poruszania się we współczesnym, zdominowanym przez technologie cyfrowe świecie. Z selekcją nierozerwalnie związana jest umiejętność krytycznej oceny, a więc zdolność oszacowania wartości informacji, przy czym wartość mierzona jest stopniem relewancji, podobieństwem do informacji oczekiwanej. Użytkownik selekcjonując informacje, dokonuje wyboru za pomocą własnych, subiektywnych kryteriów. Czynność ta odbywa się z wykorzystaniem narzędzi informatycznych bądź manualnie. W artykule dokonano analizy procesu selekcji, który wspomaga działania użytkownika na różnych etapach wyszukiwania: wyboru systemu informacyjnego, wyboru metadanych, wyboru dokumentu. Wyróżniono atrybuty informacji, które mogą podlegać ocenie. Wskazano czynniki determinujące sposób przeprowadzania selekcji.

W artykule skupiono się na kompetencjach informacyjnych młodzieży gimnazjalnej (w wieku 13-16 lat) ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności korzystania z katalogów bibliotecznych oraz dokonano oceny sposobów nabywania tychże kompetencji przez uczniów. Przedstawione wyniki opracowano na podstawie badania ankietowego oraz zajęć bibliotecznych. Ankiety wypełniono w trzech placówkach: Centrali Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaworznie, Filii nr 5 Młodzieżowej Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach oraz w Gimnazjum nr 4 w Jaworznie. W ostatnim z miejsc przeprowadzono również lekcje biblioteczne.

W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące procesu kształcenia studentów kierunku informacja naukowa i bibliotekoznawstwo w polskich uniwersytetach z zakresu ochrony własności intelektualnej. Omówiono problematykę prawa własności intelektualnej w kontekście standardów kształcenia studentów informacji naukowej, zarówno na poziomie studiów pierwszego, jaki i drugiego stopnia.

Republika Południowej Afryki jest krajem stosunkowo młodym. Kwestia dostępu do informacji została uregulowana dopiero w 1994 r., kiedy to przyjęta przez demokratyczny południowoafrykański parlament Ustawa o Wspieraniu Dostępu do Informacji (Promotion of Access to Information Act) i poprawki do niej stworzyły formalne podstawy do organizowania działalności bibliotecznej i zapewniania dostępu do informacji dla wszystkich obywateli.
Misja Św. Bernarda w Siloe powstała w 1954 r., od 2007 r. prowadzą ją polskie Siostry Franciszkanki Służebnice Krzyża. Opiekują się niewidomymi i niedowidzącymi dziećmi oraz prowadzą szkołę dla dzieci Bantu. W sierpniu 2009 r. trójka studentów warszawskiego bibliotekoznawstwa stanęła przed zadaniem zorganizowania tamże biblioteki. Zastali pomieszczenie pełne półek z książkami drukowanymi i braille’owskimi, zostawili strukturę biblioteczną. Borykając się z problemem dostępu do materiałów oraz brakiem profesjonalnego personelu stworzyli miejsce chętnie odwiedzane przez dzieci z Siloe. Zainicjowali powstanie Children Corner, Reading Space, Computer Space oraz Audio Space. Nauczyli czarne dzieci, że zdobywanie wiedzy i dostęp do informacji to umiejętności fundamentalne, niezbędne do tworzenia lepszego świata, ale jednocześnie mogące sprawiać niezwykłą frajdę. Stworzyli funkcjonalną, ale i profesjonalną bibliotekę dla niewidomych dzieci.

Ukazano sylwetkę seniora jako odbiorcy aktywności kulturalnej bibliotek publicznych. Zaprezentowano cechy charakterystyczne dla tej grupy społecznej. Omówiono formy zajęć adekwatnych do potrzeb osób starszych. Przedstawiono realia poznawania i wykorzystywania w życiu codziennym nowoczesnych narzędzi informatycznych przez seniorów. Podano przykłady placówek organizujących warsztaty, szkolenia i kursy mające na celu wprowadzenie ludzi starszych w środowisko Internetu. Potwierdzono założenie, że zaawansowany wiek nie jest ograniczeniem w korzystaniu z dóbr oferowanych współczesnemu społeczeństwu.

Artykuł ma na celu ukazanie złożonego zjawiska funkcjonowania polskich seniorów w społeczeństwie zinformatyzowanym. Tekst przedstawia wybrane zagadnienia ukazujące przyczyny ograniczające ich aktywne e-uczestnictwo w korzystaniu z nowych mediów. Autor podkreśla zjawiska podziału społeczeństwa, wykluczenia cyfrowego oraz rozwiązań edukacyjnych w zakresie e-inkluzji. Uzupełnieniem rozważań są dane statystyczne na temat sytuacji osób w „złotym wieku” na tle rozwijającego się społeczeństwa zinformatyzowanego, a także wyniki badań własnych autora.

The article presents a new generation of library catalogs and their potential. The introduction, including a brief history of library catalogs, is followed by a review of commercial and open source software that enable new presentation of OPAC catalog content. In summary, the article points out characteristics that should be attributes of a modern OPAC catalog.

Many new scientific branches have recently developed, one of the newest being infonomics, which Janusz Czekaj, Marek Ćwiklicki and Hubert Obora are trying to introduce into Polish academic research. If we compare this subdiscipline and its scope with both information science and information economics, we’ll be able to consider whether one can speak about the development of a new scientific branch that is different from those already known. Perhaps it’s just a common section of information science and information economics, which combines a certain scope of both of them.

The ability to select information is an integral part of indispensable information skills in the modern digital world. The utilization of critical judgment is inseparably bound with this selection, i.e. the ability to estimate the value of information, this value being measured by the degree of relevance and similarity to the expected information. The user selecting information makes the choice using his own subjective criteria. This process is performed manually or with the use of information tools.
The paper presents an analysis of the selection process, which assists the user’s operations during several stages of his search: information system choice, choice of metadata and choice of document. Information attributes that may be evaluated were selected and factors determining the method of selection process were indicated.

The article presents information abilities of young people between 13 and 16 years old. The use of library catalogues by young people has been studied. Information sources used by youths and their trust in Internet information are discussed. The results of questionnaire research and conclusions from library lessons are presented.

The paper presents issues concerning the training of scientific information and library science students in the Polish universities in the field of intellectual property protection. It addresses the issues of intellectual property rights in the context of the educational standards of students of scientific information, both at the level of first (I degree studies) and second degree (II degree studies).

The Republic of South Africa is a country with a very young democratic system. South Africa’s Promotion of Access to Information Actwas constituted in 1994.
St. Bernards’ Mission in Siloe was established in 1954, and since 2007, it has been managed by Polish Franciscan Sisters of the Cross. They take care of blind and partially sighted children and manage a school for Bantu children. In August 2009, three students of Warsaw’s librarianship studies came to Siloe to establish a library there. They faced a great deal of obstacles: lack of furniture, books, library systems etc. Their success is obvious – they created a place children visit with pleasure. In the library, they created a children’s corner, as well as a reading, computer and audio space. They also trained a local librarian for this library.

The profile of a senior as a recipient of public libraries cultural activity is described. The article presents characteristics of this social group and discusses the forms of activities relevant to the needs of the elderly. It also presents the reality of acquiring knowledge and using modern tools in the everyday life of seniors. The article shows examples of specific institutions organizing workshops, training and courses aimed at introducing older people to the Internet. The assumption that advanced age is not a limit to the use of tools available in modern society is confirmed.

The article is aimed at portraying the complex phenomenon of the functioning of Polish seniors in the computerized environment. The text presents selected issues showing the determinants of limited capability to e-participation in the new media. The author highlights phenomena of the division of the society, digital precluding and educational answers in the e-inclusion. Statistical data supplement discussions about the situation of persons in their ‘golden age’ relating to the development of computerized society and to the author’s findings.